Mới đây,ụđánhcôgáitạichungcưTâmlýtôibịxúcphạmtrướcnênphảiđá盐城高铁站群演 Công an TP Hà Nội đã tạm giữ hình sự Đặng Chí Thành (31 tuổi, ở phường Phương Liệt, TP Hà Nội), sau khi anh ta có hành vi hành hung chị N.T. (28 tuổi, ở phường Phương Liệt, Hà Nội).

Theo lời khai của nghi phạm, nguyên nhân Thành "đụng chân tay" với nạn nhân là vì chị T. không xin lỗi anh ta, vì con của Thành mách bị con của chị T. đánh.

Bột phát hay côn đồ?

Trao đổi với phóng viênDân trí, Thượng tá Đào Trung Hiếu, Tiến sĩ Tội phạm học, cho rằng hành vi tấn công người phụ nữ với chuỗi động tác liên tục và mức độ bạo lực rõ ràng, đã thể hiện đặc điểm của hành vi côn đồ hơn là bột phát.

Ông Hiếu phân tích, côn đồ ở đây được hiểu là hành vi bạo lực có tính coi thường pháp luật, coi thường chuẩn mực xã hội, bất chấp hậu quả và sự hiện diện của cộng đồng.

"Dù nguyên nhân xuất phát từ mâu thuẫn trước đó, nhưng việc lựa chọn thời điểm, cách thức và cường độ tấn công cho thấy đây không chỉ là sự bộc phát tức thời mà có yếu tố hung hãn cố hữu, sẵn sàng giải quyết xung đột bằng bạo lực", vị chuyên gia nhận định.

Thượng tá Đào Trung Hiếu nói thêm, trong tội phạm học, bột phát và côn đồ là hai trạng thái khác nhau của hành vi bạo lực.

"Bột phát thường đến từ một kích thích tức thì, cảm xúc bùng lên trong khoảnh khắc, rồi nhanh chóng hạ nhiệt khi có sự can thiệp. Còn côn đồ lại là biểu hiện của sự hung hãn cố hữu, gắn liền với thái độ coi thường pháp luật, bất chấp chuẩn mực xã hội và hậu quả.

Ở vụ việc này, chuỗi hành động tấn công liên tục, mạnh tay, không ngừng nghỉ ngay trước ống kính giám sát, cho thấy đối tượng không chỉ nổi nóng tức thời mà đã vượt qua ranh giới ấy", Thượng tá Hiếu nói.

Theo Tiến sĩ Tội phạm học, những vụ việc này thường bắt nguồn từ sự kết hợp của nhiều yếu tố, mà một trong số đó là khả năng kiểm soát cảm xúc kém, đặc biệt ở những cá nhân có tính cách nóng nảy, tự tôn cao, dễ cảm thấy bị “xúc phạm danh dự”.

Ngoài ra, một nguyên nhân khác là ý thức pháp luật và chuẩn mực ứng xử xã hội yếu, dẫn đến niềm tin sai lệch rằng bạo lực là cách nhanh nhất để khẳng định vị thế.

"Về tâm lý tội phạm, nhiều đối tượng có xu hướng hợp lý hóa hành vi: “Tôi bị xúc phạm trước nên phải đánh”, từ đó làm giảm cảm giác tội lỗi và tăng khả năng tái phạm", ông Hiếu cho hay.

Thượng tá Hiếu cho rằng, nhìn bề ngoài, người ta dễ đánh giá những vụ tấn công như trên bắt nguồn từ một lời nói khó nghe hay một hành vi xúc phạm.

Nhưng, theo ông, tội phạm học lại chứng minh rằng bạo lực thường là sản phẩm của một chuỗi nguyên nhân sâu xa. Đó có thể là mâu thuẫn cá nhân âm ỉ không được giải quyết bằng đối thoại, có thể là sự tự tôn bị đẩy lên mức cực đoan, khiến bất kỳ sự bất đồng nào cũng bị nhìn qua lăng kính “xúc phạm danh dự”.

Đó cũng có thể là sự thiếu hụt kỹ năng quản trị cảm xúc, khiến cơn giận dễ dàng leo thang thành hành vi tấn công.

Hãy ưu tiên sự an toàn

Vậy, nếu trở thành nạn nhân hoặc là phái yếu, chúng ta cần làm gì khi đối mặt với tình huống như vậy?

Theo ông Hiếu, vụ việc nêu trên đặt ra một yêu cầu cấp thiết đối với phụ nữ: Trang bị cho mình chiến lược an toàn khi đối diện với nam giới hung hãn. Điều này không phải để khuyến khích sự nhún nhường vô điều kiện, mà để bảo toàn bản thân cho đến khi pháp luật lên tiếng. 

"Giữ bình tĩnh là yếu tố then chốt, bởi cảm xúc nóng giận có thể vô tình khiến xung đột leo thang. Giữ khoảng cách an toàn giúp hạn chế khả năng bị áp sát và tấn công. Nếu có thể, hãy nhanh chóng kích hoạt các nguồn hỗ trợ như chuông báo động, camera, hoặc gọi điện cho bảo vệ, người thân. Và nếu tình huống cho phép, ghi lại hình ảnh, âm thanh để làm bằng chứng pháp lý.

Quan trọng hơn, phụ nữ cần rèn thói quen quan sát môi trường xung quanh, dự đoán rủi ro và hình dung trước phương án thoát hiểm. Đừng bao giờ mặc định rằng nơi công cộng đồng nghĩa với an toàn tuyệt đối", Thượng tá Đào Trung Hiếu khuyến cáo.

Vị chuyên gia "mách nước", khi không may rơi vào tình huống bạo lực, phản xạ đầu tiên nên là phát tín hiệu thật mạnh như hét to, gọi tên một người bất kỳ, hoặc tạo ra tiếng động lớn để thu hút sự chú ý.

Điều này vừa khiến kẻ tấn công bất ngờ, vừa giúp người xung quanh nhanh chóng nhận diện sự việc. Nếu mang theo vật dụng hỗ trợ hợp pháp như còi báo động, đèn pin công suất lớn, hay bình xịt cay (trong phạm vi pháp luật cho phép), hãy sử dụng để tạo khoảng trống thoát thân, thay vì tìm cách hạ gục đối phương. 

"Sau khi thoát khỏi nguy hiểm, cần lập tức trình báo cơ quan chức năng và ghi nhớ đặc điểm nhận dạng của đối tượng. Đây không chỉ là bước bảo vệ chính mình, mà còn góp phần ngăn ngừa những nạn nhân tiếp theo", ông Hiếu nhấn mạnh.